Géza Frid
1904 - 1989
Veel werken van Géza Frid zijn uitgegeven door Donemus en verkrijgbaar in de webshop.
Op initiatief van de Leo Smit Stichting en de Géza Frid Stichting is in 2018 een cd uitgebracht met historische opnames van orkestwerken op het label Et’cetera Records.
Géza Frid wordt op 25 januari 1904 geboren in Máramarossziget, een stadje in voormalig Hongarije dat inmiddels bij Roemenië hoort. Hij geldt als muzikaal wonderkind: op zijn zesde geeft hij al zijn eerste openbare concert. Wanneer hij twaalf jaar is gaat hij studeren aan de Ferenc Liszt Academie in Budapest. Daar krijgt hij pianoles van Béla Bartók en compositieles van Zoltán Kodály; zij hebben een diepe invloed op zijn werk. In 1924 studeert hij in beide vakken af, en spoedig daarna verlaat hij wegens het opkomend fascisme zijn geboorteland. Hij maakt concertreizen door heel Europa en vestigt zich na wat omzwervingen in 1929 in Amsterdam. Daar trouwt hij in 1937 met zangeres en pianiste Ella van Hall.
Frids eerste composities zien in 1927 het licht: een strijktrio en -kwartet (beide uitgegeven door Donemus). Als componist maakt hij internationaal naam, zijn werken worden zowel in Europa als in de Verenigde Staten met succes uitgevoerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog mag Frid als statenloze Jood niet meer in het openbaar optreden. Hij organiseert clandestiene huisconcerten en sluit zich aan bij het kunstenaarsverzet in Amsterdam. Van componeren komt in deze periode weinig terecht. In 1948 laat hij zich tot Nederlander naturaliseren.
Na de oorlog raakt Frids loopbaan in een versnelling. Als concertpianist en begeleider gaat hij op tournee over de hele wereld. Met zijn composities (vaak in opdracht) wint hij prijzen in binnen- en buitenland. Ook is hij jarenlang een van de meest uitgevoerde componisten van Nederland en een sleutelfiguur in het Nederlandse muziekleven. Hij vervult daarin tal van bestuursfuncties. Van 1964-1970 is hij hoofddocent Kamermuziek aan het Utrechts Conservatorium.
Frid is ook als schrijver en als muziekredacteur (met name bij het Vrije Volk) actief. In 1984 komt zijn autobiografie ‘In tachtig jaar de wereld rond’ uit. Frids muzikale oeuvre beslaat ruim honderd composities en is te kenschetsen als gematigd modern. Zijn composities zijn geworteld in de muziekfolklore van zijn geboorteland Hongarije.
In 1988 verhuist hij naar Bergen NH. Géza Frid overlijdt op 13 september 1989 in het Brandwondencentrum te Beverwijk, nadat hij twee weken daarvoor in een verzorgingshuis door onoplettend personeel in een kokend heet bad aan zijn lot is overgelaten. Hij ligt begraven op Zorgvlied in Amsterdam.
De Géza Frid Stichting zet zich sinds 1998 in om zijn oeuvre onder de belangstelling van het publiek te brengen en een blijvende plaats te geven in de Nederlandse en internationale muziekwereld. Op de website zijn fragmenten van Frids muziek te beluisteren, evenals op YouTube.
Diet Scholten
bronnen:
In tachtig jaar de wereld rond; herinneringen Géza Frid, 1984, uitgeverij Strengholt Naarden
Selectie van werken
Trio op. 27 1947 voor piano, viool en cello
Concert voor twee violen en orkest, op. 40 1952 voor twee violen en orkest
Arabesques Roumaines 1974 vrouwenkoor a capella
Paradou 1948 voor orkest
Concerto voor piano en koor 1934 piano en gemengd koor
Twaalf muzikale karikaturen 1930 piano
Concert voor twee piano's en orkest 1957 twee piano's en orkest
Symfonietta 1963 strijkorkest
Strijktrio 1926 viool, altviool, cello
Suite 1929 orkest
Een complete werkenlijst van Géza Frid is te vinden op Forbidden Music Regained.
Op de uitgebreide website www.gezafrid.eu vindt u een biografie, werkenlijst, muziekvoorbeelden en fragmenten uit de boeken van Géza Frid. Ook vindt u onder de knop 'Fragmenten uit zijn muziek' meer informatie over de verkrijgbaarheid van de cd's.